Khi mà chúng ta đang đứng trước rất nhiều cảnh báo nguy hiểm về sử dụng tràn lan thuốc bảo vệ thực vật, thuốc kích thích tăng trưởng, phân bón hóa học, chất bảo quản. Điều này có tác động vô cùng nguy hiểm trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng, người sản xuất và tác động xấu dẫn đến ô nhiễm môi trường, nguồn đất, nguồn nước, không khí và từ đó tác động không nhỏ đến biến đổi khí hậu. Như một vòng tuần hoàn, thiên nhiên từ đây lại tác động xấu đến sức khỏe, cuộc sống của con người.
Chính vì điều này, như một quy luật tất yếu, chúng ta cần quay lại phụng sự, đối xử tốt với thiên nhiên nếu muốn được thừa hưởng những thực phẩm tốt cho sức khỏe và thừa hưởng những điều tốt đẹp từ thiên nhiên. Hiện nay, có rất nhiều mô hình canh tác nông nghiệp bền vững đã được phổ biến rất rộng rãi trên thế giới và đang manh nha vào nông nghiệp Việt Nam như : Nông nghiệp hữu cơ, sinh thái thuận tự nhiên, bio dynamic, Syntropy agroforestry (Nông lâm kết hợp).
Những mô hình này có những đặc điểm chung là gì ?
Quá trình canh tác đều không dùng thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, phân hóa học và nguồn giống biến đổi gen GMO. Điều này giúp các phương pháp này sản xuất ra những thực phẩm chất lượng về dinh dưỡng, lành mạnh và tốt hơn cho sức khỏe, người tiêu dùng.
Phương pháp thực hành đều hướng đến sự tôn trọng môi trường, vi sinh vật, thực phẩm và người tiêu dùng.
Chúng ta cùng tìm hiểu nguyên tắc canh tác của từng mô hình này nhé :
*** Canh tác hữu cơ được dựa trên cam kết các nguyên tắc về : sức khỏe, sinh thái, công bằng và chăm sóc.
Nguyên tắc về sức khỏe: Nhằm duy trì và tăng cường sức khỏe cho tất cả các yếu tố trong quá trình sản xuất từ đất cho đến người tiêu dùng.
Nguyên tắc sinh thái : Phải làm việc dựa trên các hệ thống và chu trình sinh thái sẵn có của vùng canh tác
Nguyên tắc công bằng: Cần đối xử công bằng giữa môi trường và cộng đồng xung quanh .
Nguyên tắc chăm sóc: Canh tác theo hữu cơ cần có trách nhiệm chăm sóc và bảo vệ không chỉ với con người mà cả môi trường xunh quanh như đất, nước, sinh vật.
Theo định nghĩa, "Nông nghiệp hữu cơ kết hợp truyền thống, đổi mới và khoa học để mang lại lợi ích cho môi trường xung quanh và thúc đẩy mối quan hệ công bằng, chất lượng cuộc sống tốt đẹp cho tất cả mọi người tham gia."
*** Canh tác theo mô hình BioDynamics: Tập trung nhiều hơn vào các chu kỳ chiêm tinh và ý tưởng của trang trại là một 'sinh vật' duy nhất.
- Một trang trại biodynamic được hiểu như một thực thể duy nhất. Tất cả sự tồn tại trong đó đều được coi là một sinh vật và chúng tác động ảnh hưởng qua lại với nhau tạo nên một “Thực thể” duy nhất đó
- Các trang trại biodynamic phải được duy trì như một hệ sinh thái bao quanh trong chính nó.
- Các trang trại biodynamic cho rằng các chu kỳ âm dương, chiêm tinh học được cho là ảnh hưởng đến các hệ thống sinh học trong trang trại
- Các trang trại biodynamic được xây dựng dựa trên gắn kết tất cả các sinh vật sống trong hệ thống tham gia bao gồm thực vật, vật nuôi và nông dân.
- Ở biodynamic đất được xem là thành phần trung tâm của tất cả các thành phần tham gia trong hệ thống trang trại
*** Canh tác theo mô hình Syntropy agroforestry:
Là hệ thống nông lâm kết hợp, được phát triển bởi Ernst Götsch và ngày nay nó là một trong những kỹ thuật trồng cây khả thi nhất về thực hành môi trường, kinh tế và xã hội.
Đây là phương pháp nông lâm kết hợp hữu cơ bền vững, kết hợp cây lâm nghiệp và cây nông nghiệp tạo nên hệ sinh thái đa dạng, cân bằng, hỗ trợ lẫn nhau cũng phát triển giúp cây khoẻ mạnh, ít dịch hại sâu bệnh, hệ thống tự vận hành thông qua quá trình cắt tỉa bổ sung dinh dưỡng, mùn hữu cơ. Người nông dân được công bằng, sống an vui về mặt lợi ích kinh tế, về xã hội cũng như môi trường, thiết kế của hệ thống dựa trên nên tảng phân tầng rừng trong tự nhiên : tầng thượng, tầng trung, tầng hạ và mặt đất, giúp phân chia không gian trong vườn thích hợp để tận dụng ánh sáng, tiêu thụ carbon, cũng như gia tăng lợi nhuận từ việc trồng đa dạng cây, đây sẽ là mô hình bền vững trong tương lai góp phần giúp nông dân bớt phù thuộc vào phân bón, hoá chất, hạt giống.
Vậy thực phẩm hữu cơ là gì và tại sao nên sử dụng thực phẩm hữu cơ?
Với ba mô hình nông nghiệp bền vững mà chúng tôi kể trên thì Thực phẩm được sản xuất theo các tiêu chuẩn của ba mô hình này cũng có thể được gọi là thực phẩm hữu cơ. Ngoài ra còn nhiều các mô hình canh tác khác, tuy nhiên định nghĩa chung nhất cho thực phẩm hữu cơ được đưa ra dựa trên những đặc tính chung như sau :
- Không sử dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật
- Không sử dụng hương liệu, phẩm màu, chất bảo quản, chất làm đặc
- Không sử dụng hóa chất và hooc môn tăng trưởng
- Không sử dụng nguyên liệu biến đổi gen (Non GMO), không bị chiếu xạ tiệt trùng…
Những sản phẩm tính, đóng gói được dán nhãn chứng nhận hữu cơ của một số tổ chức Quốc Tế cấp thì thành phần tạo nên sản phẩm đều phải chứa 70% đến 100% là từ nguyên liệu canh tác hữu cơ ( tùy vào loại sản phẩm, loại chứng nhận mà có quy định về tổng thành phần bao nhiêu là hữu cơ). HIỂU VỀ CÁC CHỨNG NHẬN HỮU CƠ TẠI ĐÂY
Với rất nhiều cái KHÔNG của thực phẩm hữu cơ kể trên chúng ta hoàn toàn có thể nhận biết được những lợi ích vô cùng to lớn đối với sức khỏe, môi trường mà thực phẩm hữu cơ mang lại. Một số lợi ích phải kể đến như:
Không lo chất hóa học độc hại
Để tăng năng suất cây trồng và vật nuôi, nhiều nhà sản xuất ngày càng lạm dụng thuốc trừ sâu và các loại thuốc kích thích tăng trưởng. Điều này giúp tăng năng suất và lợi nhuận cho các nhà sản xuất nhưng về lâu dài gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người tiêu dùng.
Nghiên cứu của Học viện Nhi Khoa Mỹ (American Academy of Pediatrics) chỉ ra rằng thuốc trừ sâu là một trong những nguyên nhân chính của nhiều căn bệnh như: ung thư, tự kỷ, trầm cảm, suy giảm trí nhớ, rối loạn hành động và giảm IQ ở trẻ em.
Trong một nghiên cứu khác của trường Đại học Washington khẳng định sử dụng thực phẩm hữu cơ giúp giảm các nguy cơ tiềm tàng từ chất hóa học đến 94%. Ngoài ra, việc sử dụng các sản phẩm hữu cơ cũng giúp giảm đáng kể các nguy cơ về di ứng ở trẻ nhỏ, nhất là trong 2 năm đầu đời.
Không lo sử dụng giống biến đổi gen (Non GMO)
Ngày nay, nhiều loại thực phẩm như đậu nành, ngô, thịt bò… đã được biến đổi gen để không chỉ tăng năng suất mà còn có khả năng chống chịu bệnh tật cao. Tuy nhiên, tính an toàn của các sản phẩm biến đổi gen hiện vẫn đang là chủ đề gây nhiều tranh cãi.Trên thế giới nhiều nước đã yêu cầu bắt buộc phải dán nhãn phân biệt sản phẩm NO GMO và GMO minh bạch để khách hàng được phép lựa chọn.
Được bổ sung nhiều dưỡng chất hơn
Một nghiên cứu tổng hợp từ hơn 343 nghiên cứu về sự khác nhau giữa các sản phẩm hữu cơ và các sản phẩm thông thường đã chỉ ra chất chống oxy hóa trong nhiều loại rau, quả, ngũ cốc hữu cơ như khoai tây, cà rốt, cải bó xôi, cà chua… nhiều hơn từ 1-2 lần so với các sản phẩm thông thường.
Nghiên cứu của QLIF (Quality Low Input Food) cũng chỉ ra rằng sữa hữu cơ chứa nhiều axit béo không bão hòa như omega 3, omega 6 và axit linoleic liên hợp nhiều hơn sữa bò nuôi theo phương thức thông thường. Những chất này có tác dụng rất tốt trong việc nâng cao hệ miễn dịch và chống ung thư. Các nguồn thịt từ động vật được nuôi trồng theo phương thức hữu cơ cũng được chứng minh là ít béo hơn và có hương vị ngon hơn thực phẩm thông thường.
Không tác động xấu đối với môi trường
Khi sử dụng các loại hóa chất như thuốc trừ sâu, chỉ có 0,1% số thuốc tác dụng lên sâu bệnh, còn lại 99,9% tác dụng lên môi trường, đất, nước khiến chúng bị ô nhiễm, xói mòn.
Việc sản xuất các sản phẩm chất lượng Organic là một cách hữu hiệu để bảo tồn tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ môi trường tự nhiên và đa dạng sinh học cho sự phát triển xanh và bền vững.
Trẻ nhỏ nên được ưu tiên sử dụng thực phẩm hữu cơ
2 năm đầu đời là giai đoạn vô cùng quan trọng trong việc phòng ngừa các bệnh mãn tính có liên quan đến dinh dưỡng như: thừa cân, béo phì, rối loạn chuyển hóa, các bệnh tim mạch, huyết áp, loãng xương... Vì vậy, việc chăm sóc nuôi dưỡng trẻ từ khi thai nhi đến khi bé 2 tuổi rất quan trọng, nó quyết định chiều cao, cân nặng, bệnh tật và bộ não của trẻ khi trưởng thành. Vì vậy, sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho sức khỏe và sự phát triển của trẻ nhỏ. Và việc hỗ trợ dinh dưỡng cùng với sức mẹ cho trẻ trên 6 tháng tuổi rất quan trọng.
Việc ăn uống khoa học không chỉ giúp trẻ khỏe mạnh mà còn giúp phát triển trí não. Trẻ có thông minh hay không một phần do gen di truyền, và một phần do chế độ ăn uống mà cha mẹ cung cấp.
Thực phẩm hữu cơ là xu hướng tiêu dùng an toàn và lâu dài cho sức khỏe về sau của trẻ nhỏ.
CHÚNG TA CÓ THỂ THAM KHẢO MỘT VIDEO ĐƯA MỘT GÓC QUAN ĐIỂM VỀ THỰC PHẨM HỮU CƠ